Dedektiflerde Bulunması Gereken Özellikler
Özel dedektiflik uzmanlık gerektiren bir iştir. Çünkü yapılan işin niteliğine göre o alanlarda uzman ve hukuk bilgisine sahip olmalıdır. Ayrıca yapılan işin özelliğine göre zor ve tehlikeli durumlarla karşılaşılacağı durumlarda taktiksel yöntemler kullanabilmelidir. Örneğin bir işin veya eşin takibi yapılırken takibi yapan kişinin deşifre olması onu oldukça zor durumlara sokabilecektir. Suçlu kişi bu takibi yapan özel dedektifi öldürme noktasına kadar gidebilir. İşte bu gibi durumlarla karşılaşıldığında ne yapması gerektiğini bilen bir özel dedektif işinde başarılı olacaktır.
Birtakım özel ekipmanlar kullanması gereken özel dedektifler bunları kullanmasını bilmelidir. Yine bir örnekle açıklayacak olursak suç bölgesinde delil araştırması yapan bir dedektif en basitinden bir parmak izi kitinin nasıl kullanılacağını bilmek zorundadır.
Bunların yanı sıra bir özel dedektif analitik ve koordineli bir düşünce yapısına sahip olmalıdır. Yani karşılaşacağı olayların niteliği gereği karmaşık olaylar karşısında hızlı karar verebilme yeteneğine sahip olmalıdır. Çözdüğü her vakanın her detayını inceler ve en azından ileride karşılaşacağı durumlarda kullanabilmek için arşivler. Bu arşivler yapacağı araştırmalarda bir veri kaynağı olması açısından çok önemlidir ve işini çok kolaylaştıracaktır.[1]
Bir dedektif iyi bir araştırma yapabilmek için felsefe, psikoloji, kriminoloji sosyoloji balistik bilgisayar, coğrafya, muhasebe, fotoğrafçılık, silah eğitimi ve ülkesinin suç kanunları ve cezai sistemi temel olmak üzere; suçlu psikolojisi, olay yeri inceleme, parmak izi okuma, mikroskop başta olmak üzere, laboratuar araçlarını kullanabilme, etkin silah kullanabilme, silah çeşitleri ve balistik etkilerini bilme, bilgisayarda fotoğraf analizi ve İnternet bilgisi, profesyonel fotoğrafçılık, harita okuma, arazide ve şehirde iz sürme, sahte evrak-kimlik ve parayı tanıma ve mekanik bilgilerle donanmış olmalıdır. Özellikle bir suçla ilgili araştırma yapan dedektifler bir adli kolluk görevlisinde bulunması gereken bu bilgi ve özelliklere kusursuz şekilde olmasa da genel olarak sahip olmalıdır. Çünkü bu tip adli olaylar uzmanlık gerektiren konulardır.[2]
Suç soruşturmasında resmi olarak adli kolluk görevlileri yetkili kılınmıştır. Yani bir özel dedektif bir suçla ilgili resmi soruşturma yapamaz ve soruşturmayı yapan resmi kolluk görevlilerinden habersiz olay yerinden delilleri toplayamaz, bunları yargı aşamasında kişisel olarak kullanamaz. Çünkü bazı adli olaylarda olay yerinde delilleri karartmak, değiştirmek veya tahrip etmek suçtur. Sadece kişisel olarak elde ettiği bilgileri kanunların dışına çıkmamak kaydı ile müşterisine sunabilir. Buradaki kanun dışına çıkmaktan kasıt adli kolluk görevlilerinin işlerini aksatacak şekilde olaylara müdahale etmek ve olay yeri güvenliğini ihlal etmektir. Örneğin bir cinayet mahallinden özel dedektiflik adı altında suç aleti alınıp muhafaza edilemez. Bunu yapan ve yetkili makamlar haber vermeyen bir özel dedektif suç işlemiş olur. Ancak kolluğun araştırma yapmadığı veya olay yeri incelemesi yapıp da bulamadığı bulguları özel dedektif araştırmacı sonucu bulursa bunu haber vereceği gibi doğrudan kolluğa, savcılığa veya mahkemeye sunmasında sakınca yoktur. Bu uygulama daha çok savunma avukatları tarafından yapılmaktadır.
Özel dedektiflerin olayların adli boyutlarını takip edebilmesi veya bu tür prosedürleri bilmesi için emniyet, savcılık ve mahkeme aşamalarını, bağlantılarını ve bu birimlerin kullandıkları terminolojiye hâkim olmalıdır.
Bunların yanında bir özel dedektifin insani ilişkileri de ileri düzeyde olmalıdır. Her meslek grubunda olduğu gibi özel dedektifler de başkalarının yardımlarına ihtiyaç duyacaklardır. Araştırma yaptığı konuyla ilgili olarak mutlaka birilerinin bilgi ve şahitliklerinden faydalanması gerekecektir. Bunu yapabilmek için iletişim becerisinin yanında girişken ve iş bitirici olmalıdır.
Dedektif teknolojiyi iyi kullanabilmelidir. İnternet üzerinden her türlü bilginin kolaylıkla elde edilebildiği bir dönemde bunu kullanamayan bir dedektifin hiçbir özel bir tarafı yoktur. İnternet bir özel dedektif için en önemli ve verimli veri deposudur. Bunun dışında fotoğraf ve video çekimi olayların delillendirilmesi noktasında oldukça önemlidir. Özel dedektifler bu cihazlardan da faydalanmayı bilmelidir. Yani bir araştırma yapılırken teknolojiye büyük ihtiyaç duyulmakta ve dedektif bu ihtiyacını nerede ve ne zaman karşılayacağını iyi bilmelidir.
Özet olarak dedektif; ortamlara uyum sağlamalı, iyi
rol yapabilmelidir. Değerlendirme ve analiz yeteneğine sahip olmalıdır. Bilgiye
ulaşabilecek teknik ve materyalleri etkili kullanabilmelidir. Sabırlı olmalı,
görev alanlarıyla ilgili hukuki konularda bilgi sahibi olmalı.
