Sanayi devriminden bu yana hızla gelişen bilim ve teknoloji günümüzde çok ileri bir seviyededir. Yaşadığımız bu çağda teknolojinin imkânlarından faydalanmayan kimse yoktur ve teknoloji artık insanlar için vazgeçilmez bir olgudur. Tüm bu bilim ve teknolojinin kaynağı ise dünya var olduğundan beri elde edilen ve ortaya çıkarılan bilgilerin üst üste konulmasıdır. Bilgiler sadece bilim ve teknolojinin değil, yaşadığımız her alanda ve kullandığımız her şeyde başvurmamız gereken şeylerdir.
İşte hayatımızın her anında önemli ve vazgeçilmez olan bilgi kadar önemli olan bir şey daha vardır ki o da bu bilgilerin doğruluğudur. Elde ettiğimiz bilgi doğru değil ise bizi yanıltacak ve ulaşmak istediğimiz hedeften bizi uzaklaştıracaktır. Örneğin elinizde bir sermayeniz var ve değerlendirmek istiyorsunuz. Bunun için bir araştırma yapıp en uygun sektörü bulmak istiyorsunuz. Yaptığınız araştırma sonunda tekstil sektörünün önümüzdeki on yıl hep kar getireceğini öğreniyorsunuz. Bu bilginin doğru olduğunu düşünerek sermayenizi tekstil sektörüne yatırıyorsunuz. Daha sonra bu bilginin gerçek olmadığını anlıyorsunuz ama iş işten geçmiş oluyor ve tüm sermayeniz eriyip gidiyor. Alınan bilgiler doğru olsa kişi yanlış yatırım yapmayacak ve dolayısıyla zarar etmeyecektir.
Bunun gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür. Yanlış bilgiler böyle bireysel anlamda olumsuz sonuçlar doğuracağı gibi toplumsal çapta da aynı etkiyi yapabilir. Mesela elde edilen yanlış bir istihbarat ile düzenlenen operasyonda operasyonu düzenleyen görevliler pusuya düşürülüp hayatlarını kaybederse bunun sonucu tüm ülkeye zarar vermektedir.
Bu örneklerden yola çıkarak denilebilir ki bilgi kadar doğruluğu da önemlidir. Doğru bilgiye ulaşmak için de uzman kişilerden faydalanmak gerekir. Bilgi araştırmaları herhangi bir alanda bilgi elde etmeyi veya elde edilen bilginin doğruluğunu tespit etmeyi amaçlayan araştırma türüdür. Bu araştırmalar görevli kişilere yaptırılabileceği gibi bu iş için eğitimli personele sahip özel şirketlere de yaptırılabilir.
Özel dedektiflik şirketleri istenilen bilgiye ulaşmak veya bilginin doğruluğunu ortaya çıkarmak için bu alanda uzmanlaşmış personelini kullanır. Dedektiflerin yaptığı her türlü özel araştırma aslında genel olarak bilgi araştırmasının içinde değerlendirilebilir. Boşanma, evlenme, eş aldatması, sahtecilik, kayıp gibi dedektiflik konusu araştırmalarda amaç doğru bilgiyi elde edip gerçekleri ve istenileni ortaya çıkarmak olduğu için, bilgi araştırması diğer tüm araştırmalar için gereklidir.
Araştırma
yapılırken elde edilmek istenen bilginin hangi alanda olduğu öncelikle tespit
edilmeli ve bundan sonraki araştırma bu tespite göre şekil almalıdır.
Anket belli bir konuda bilgi edinmek amacıyla hedef kitleye belirli tarzda soruların yöneltilmesidir. Dedektif hizmetlerinde anketle bilgi edinme ve anketlerden sonuca ulaşmak için kullanılır. Anketle elde edilen bilgilerin analiz edilmesi önemlidir. Özel dedektif anket yapılan topluluğun içine girerek normal bir vatandaş gibi sorular sorarak ve kimliğini gizleyerek fikir sahibi olmaya çalışır. Anketteki sorular daha sistematik ve sınırlıdır. Bu da ankete cevap verenlerin fikirlerini tam manasıyla yansıtamamasına sebebiyet verebilir. Ayrıca anketi cevaplayanlar sadece cevap vermek için ankete katılırlarsa, bu da anketin vereceği sonuçları olumsuz yönde etkileyebilir. Ancak dedektifin sohbet arasında soracağı sorular esnek ve yoruma açık olacağı için, insanlar kendilerini ve fikirlerini anketle daha rahat ifade etme şansı bulurlar.
3- Bayi ve Acenta Araştırmaları
Bayii ve acente araştırmaları farklı açılardan yapılması mümkündür. Özelikle halka açık bulunan her türlü şirket, büyük mağaza, acente, süpermarket ve işyerlerinde çalışanlar ile bu yerlere girip çıkan kişilerin mal kaçırılmalarının, mevcut taşınmaz mal ve makinelere zarar vermelerinin kollanması ve önlenmesi araştırılması gerekir.
Bayiliklerin alınması ve verilmesi sürecinde uygun iş, müşteri ve iş yeri seçimini belirlemek,
Ayrıca
benzer iş yapanların rekabet yönünden takip edilmesi için araştırmalar yapılır.
4- Menşei Araştırmaları ve Tespiti
Menşe; başlangıç bir şeyin çıktığı yer, köken, kaynak, sebep anlamına gelmektedir. Menşei, kaynağı, doğum nedeni anlamına gelen bir kelimedir. Eşyanın menşei kavramı ise üzerinde anlaşılan uluslararası bir tanım olmamasına rağmen “menşei”, “bir eşyanın ekonomik milliyeti” olarak tanımlanabilir. Gümrüklerde eşyanın menşei iki şekilde ayırıma tabi tutulmaktadır. Kullanılan eşyaların menşei araştırmaları ve tespiti ile olaylar ve kişiler arasında bağlantı kurulur.
Araziye, gayrimenkule yatırım önemlidir. Tapu kadastro, milli emlak müdürlüğü, Arsa Ofisi, Belediye, TOKİ gibi kuruluşlardan bahse konu arazi hakkında bilgi elde edilmelidir.
Arazilerin değişik sebeplerden dolayı araştırılması istenir. Bu araştırmalar arazinin kayıtlı durumu olacağı gibi, sahiplerinin kim ve nerede olduğu, araziyi ne yapmayı düşündüğü için yapılabilir.
Arazinin
hangi beldenin sınırları içerisinde yer aldığı, imar ve diğer ayrılma alanının
ne olduğu gibi. Maden, su kaynağı, orman, yeşil alan, askeri alan gibi yerlere
tahsis edilmesi veya bu bölgelere yakın olması sebebi ile ileride kullanımında
avantaj veya dezavantaj durumlarının tespit edilmesi gerekir. Ancak bu elde
edilen bilgilerin değişik kaynaklardan çapraz sorgulanması gerekir.
Belli bir merkezden bölgesel, ulusal veya uluslar arası kitlelere ulaşan yazılı, görsel veya işitsel yayınların tümüne basın denir. Devletlerde yönetimde etkili üç kuvvetten bahsedilir. Bunlar yasama, yürütme ve yargıdır. Teknolojinin gelişimi ve çağımızın artık bilgi çağı olması sebebiyle bunlara ek olarak farklı aktörler devreye girmiş ve insanlar, devletler üzerinde etkili olmaya başlamıştır. Bunlardan en önemlisi üç güce rakip olabilecek kadar etkisini hissettiren ve artık dördüncü güç olarak kabul edilen basındır.
Bu derece öneme sahip basını izlemek takip etmek çok zor ve uzmanlık gerektiren bir iş olmuştur. Basını izlemenin ve takip etmenin birçok nedeni ve amacı olabilir. Hepsini saymak mümkün olmamakla birlikte yaygın olanlarından bahsedilebilir.
Bir bilim adamı üzerinde çalıştığı bir buluş ile ilgili olarak dünyada bununla ilgili neler olduğunu, yeni gelişmeleri araştırarak bunlardan faydalanmak isteyecektir. Bu amaçla TV ve medyayı takip edecektir. Ancak bu takip basit bir iş olmadığından ve uzmanlık gerektirdiğinden ve kendi içinde zaman kaybı olacağından dolayı sadece bu işle ilgilenen birilerine ihtiyaç duyacaktır. Bu ihtiyaca cevap için uzman birini bulup görevlendirecektir. Bu uzman kişinin yaptığı iş bir çeşit dedektiflik olmaktadır.
Teknolojinin gelişimi ile eserlerin korsan olarak yayınlanması da ortaya çıkmıştır. Bunu önlemek amacıyla eser sahibi uzman bir kişiyi görevlendirerek, bu yayını yapanları tespit ettirir. Adli bir suç olması dolayısıyla savcıya şikâyet başvurusu yapar. Dedektif aracılığı ile elde ettiği bilgileri delil olarak savcıya veya mahkemeye sunarak suçluların cezasız kalmamalarını sağlamış olur.
Verilen bu örnekler çoğaltılabilir. Bunlardan yola çıkarak basın organlarının her zaman takip edilmesi gerektiği söylenebilir. Bu takip ve araştırma kişisel olarak yapılabileceği gibi, takip amacına göre deneyimli uzman kişilere de yaptırılabilir. İşte özel dedektiflik burada devreye girmekte ve insanlara profesyonel bir hizmet sunmaktadır. Yapılan araştırmanın mahiyetine ve kapsamına göre TV, gazete, dergi, radyo, internet tek başına izlenebileceği gibi birkaçı veya tamamı birlikte izlenebilir.
Medya takip merkezleri günümüzde bir nevi dedektiflik hizmetlerinin açık bilgi kaynağı olan basını takip ederek müşterilerine hizmet vermektedir.
İş yerinizi, aracınızı başına bir iş geldiğinde anında haberdar olma, acil müdahale ile önleme sistemi mevcuttur. Bu işlem basit, ucuz yöntemlerle telefon ve interneti kullanarak yapılabilmektedir. Daha profesyonel yapmak isterseniz; alarm merkezleri tarafından izlenebildiği gibi, alarmın ve hizmeti mahiyetine göre hizmet sunulmaktadır.
Alarm merkezi kurma ve izleme izni valiliklerce verilir. Alarm merkezleri, alarm sistemleri aracılığıyla sürekli olarak yapılan izleme sırasında gelen ihbarları değerlendirir ve teknik bakımdan doğrulanan ihbarları sorumluluk bölgesindeki genel kolluğa en kısa zamanda bildirir (ÖGHDK Madde 23).
Alarmın mahiyeti olarak; soygun, saldırı, sabotaj, yangın, su baskını, gaz kaçağı, olası cihaz arızalarını ve elektrik kesintilerini anında tespit ve müdahale olanağı sağlayacak şekilde 7 gün 24 saat hizmet verecek şekilde düzenlenebilir. Alarm sistemleri konutlarda, işyerlerinde ve özellikle açık alanlarda (park, bahçe, orman, ekili arazi) kullanılması güvenliğin sağlanmasının yanında maliyeti düşüktür.
Alarm merkezleri, harekât merkezlerinden algılanan alarmları öncelik derecesine göre abone sahibine, polise veya jandarmaya veya özel güvenliğe yönlendirerek alırlar. Burada alarmın oluşması durumunda AHM (Alarm Haberalma Merkezi) operatörleri önceden belirlenen prosedürler doğrultusunda ilgili yerleri (yetkili kişi, polis, jandarma, itfaiye, ambulans) arayarak durumdan haberdar edilir.
Ayrıca bu merkezler sadece alarm hizmetine bağlı kalmayıp, kameralı kontrol sistemi ile koruma, veri toplama ve saklama işlemleri de yapmaktadır.
Diğer hususlarda görüldüğü gibi dedektiflik hizmetleri ülkemizde bir çok alanda sunulmaktadır.
