Her temas bir iz bırakır.
Adli olaylar kolluğa, savcılığa intikal etmiş veya mahkemeyi ilgilendiren olaylardır. Olayın araştırılması, soruşturulması kamu hukuku yönünden resen veya takibi şikayet ile başlamış tahkikatlardır. Gerçeğin açığa çıkarılmasını kolluk, savcılık, mahkemeler sağlayacaktır. Ancak olayı lehinize çözmek için delillerinizi ortaya koymanız gerekir. Örneğin lehinize tanıklar var ama ortaya çıkmıyor. Adli olaylarda her birey bir gözdür. Her birey farklı bakış açısı sağlar. Kimi zaman kolluğun göremediği ya da meslek körlüğüne maruz kalan deliller olabilir mi?
1- Adli Olaylarda Takip Edilecek Yöntemler
– Olayla ilgili araç ve kişileri (suçlu, tanık) tespit etmeye çalışın. Şahitlerin adreslerini, telefonlarını alın. Tarafların kimliklerine bakın. Verdikleri kartvizitlere itimat etmeyin.
– Hiçbir şeye dokunmamak gerekiyor, çünkü olayı aydınlatacak deliller muhtemelen bu ortamdadır. Delillerin bozulmaması için önem gösterin.
– Kolluğa bilgi veriniz. Olayın araştırılmasını, incelenmesini sağlayın veya karakola, savcılığa müracaat ediniz.
– Olayı takip ediniz, yeni delil durumuna göre soruşturmanın yönünü izleyiniz.
– Telefonla tacize sessiz kalmayın. Delil mevcuttur. Her halikarda haklısınız.
– Gürültüye pabuç bırakmayın.
– Her gelenin evinize girmeye hakkı yoktur. Arama kararına bakın. Mıntıka polis karakoluna durumu bildirin. Her polisim diyen, kimi zaman polis olmamaktadır. Aramaya gelen kişilerin yanında muhtar ya da bir komşunuz olup olmadığına bakınız.
– Karşınızdaki kişinin kolluk kuvveti olduğuna kanaat getirmeden kendinizi aratmayın, kişisel belgelerinizi teslim etmeyin. Üniformalı, telsizli veya birbirlerine komiserim gibi hitap etmelerini yeterli görmeyin.
– Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cumhuriyet savcılarının emirleriyle güvenlik kuvvetleri evinizde arama yapabilir.
– Üst araması için makul şüphenin oluşması gerekir. Kolluk kuvvetleri şüphe durumunda kimlik tespiti ve önleyici üst araması yapabilir. Aramada aynı cins tarafından aranmalısınız.
– Karşınızdaki kişiyi tanıma hakkınız var. Kimliklerini sorun ve bakın.
– Telefonunuzu, bilgisayarı isteyene vermeyin. Zor durumda kalmış yardım isteyenlere telefonunuzu vererek yardım etmeyin. Gerekiyorsa siz kendiniz arayın ve konuşun.
– Bilgisayarınıza cumhuriyet savcısının istemiyle şüpheli durumda el konulabilir. Ancak bilgisayarda arama yapılmasına, kayıtlardan kopya çıkarılmasına, kayıtların çözülüp metin haline getirilmesine hakim tarafından karar verilir.
– Avukat isteme hakkınızı kullanın: Gözaltına alındığınızda, kollukta yapılan sorguda yanınızda avukat bulundurabilirsiniz. Maddi yetersizliklerden dolayı avukat seçemezseniz devlet size avukat görevlendirmek zorundadır.
– Delil toplayabilirsiniz: ifadenizin alınması veya sorgunuz sırasında üzerinizde yoğunlaşan şüpheden kurtulmak gayesiyle deliller toplayabilirsiniz. Bu amaçla avukatınızdan yardım isteyebilirsiniz. Ayrıca lehinize tanıklık edecek isimlerin çağrılmasını talep edebilirsiniz.
Delil olabilecek şeyler:
– Sanıkların veya mağdurun bedeninden düşebilen veya akabilen madde ve parçalar (kıl, kan, tırnak vb gibi).
– Sanıkların veya mağdurun bedeninden düşme ihtimali olan parçalar (düğme, mendil, kravat, not defteri, yüzük, küpe, çanta, cüzdan, lif, iplik vb. gibi)
– Mağdurun ve sanığın elbisesi,
– Suç sanıklarına ait ve suç işlemeye elverişli vasıtalar (ateşli, ateşsiz silahlar, mermi çekirdeği, kovan, patlayıcı maddeler, uyuşturucu maddeler vb. gibi)
– Sanıkların veya mağdurun bıraktığı izler (parmak izleri, ayakkabı izleri, diş izleri, vücudun bazı kısımlarına ait izler, boğuşma izleri vb. gibi)
– El svapları, suç unsuru taşıyan bildiri, el yazısı belgeler, broşür, dergi, afiş, kitap vb. şeyler soruşturma konusu suç ile ilgili elde edilebilecek deliller arasında yer alır.
3- Kayıp, Çalıntı Malların Araştırmaları
Bazı mallar kendilerine has özelliklerinden dolayı bütünlüklerini devam ettirirler. Bu zaman diliminde bu malların araştırılması, bulunması mümkün olabilmektedir.
Örnek olay: Konya’nın merkez köyünde vatandaşın 3 sığırı kaybolur. Sığırların otladığı bölgeyi tarayan Şeref, tekerlek izi görür ve bunun arazi aracı olmayıp kamyonet (50 NC) tekerlek izine benzediğini tespit eder. Bu mevsimde bu tür aracın bu bölgeye gelmesi makul görülmez. Kendi köyleri ve komşu köylerdeki bu tür aracı olanları gözden geçirmeye başlar. Yedi tane bu tür araç tespit eder ve sahiplerinin profilini çıkarır. Bu arada köylerde hayvanların çalındığı ve hırsızlık olduğu panik içinde duyulur. Komşu köyden Baki, Şeref’e haber gönderir. Köylerinden Mahmut’un 50 NC kamyoneti ile şehir pazarına sığır satmaya gideceğini, bu sığırları pazarda incelemesini söyler. Şeref, pazarda sığırlara baktığında kendi sığırları olduğunu tespit ederek Mahmut’un yakalanmasını sağlar ve sığırlarını bulmuş olur. Hırsız Mahmut ise tutuklanarak cezaevine konulmuştur.
Kayıp Çalıntı Elektronik Cihazların Bildirimi
Kaybolan ya da çalınan cep telefonları ya da diğer elektronik cihazlarla ile ilgili olarak ilk yapılması gereken kolluk ya da Cumhuriyet Başsavcılığına giderek suç duyurusunda bulunmaktır. Bunun için kullandığınız cihazın seri numarası ile marka ve modelini bilmeniz gerekmektedir.
Özellikle cep telefonlarının çalınmasına ya da kaybolmasına daha sık rastlanılmaktadır. Bunun için telefonun *#06# ile arama tuşuna bastığınız zaman telefonun İMEİ numarasını öğrenebilirsiniz. Ayrıca telefonun arka kapağını açarak burada yazan iMEİ numarası ile yukarıda söylediğimiz İMEİ sorgulatma numarasını da karşılaştırmakta fayda vardır. Çünkü özellikle ikinci el telefon ve yurt dışından kaçak yollarla getirilen cep telefonlarına eski bir telefona ait İMEİ numarası kopyalanabilmektedir.
Telefonun kaybolduğuna veya çalındığına eminseniz, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) 444 9 777 ya da 0312 232 23 23 numaralı telefonlarından bilgi almak ya da ihbarda bulunmak mümkün. Böylece telefonun başkaları tarafından kullanımı yasal olarak önleniyor. İhbarı sadece telefon hattı çalınan kişi yapabiliyor. Özellikle oldukça yüksek ücretler ödeyerek satın alınan iPhone veya Android işletim sistemi kullanan telefonlar teknolojik olarak takip edilebiliyor. Hatta isterseniz bu telefonlar uzaktan kilitleniyor, verileri silinebiliyor, mesaj gönderilip sesli uyarı da verilebiliyor. Akıllı telefonlarda GPS verileri veya baz istasyonuna göre yer tespiti de yapılabiliyor.
İsterseniz Android işletim sistemine sahip Samsung, HTC, Sony marka bir telefona sahip olun, isterseniz Apple iPhone marka telefon kullanın teknolojik takip yapmak mümkün. Telefonun ilk kurulumunu yaptıktan sonra bu takip uygulamasını indirmek gerekiyor. Uygulama için sanal marketten satın alırken hesap açmak zorunlu. Android uygulamaların sayısı çok. Türkçe veya İngilizce yazılımlar da mevcut.
Apple’ın ‘cihazımı bul’ uygulaması cep telefonu, masaüstü
veya dizüstü bilgisayarların kolayca bulunmasını sağlıyor. Bunun için önce
Apple kimliği ile uygulamanın cihaza kurulması şart. Çalınan veya kaybolan
cihaz internete bağlandığı anda size haber veriyor. Bundan sonra kullanan
kişiyi pişman edecek verileri silme, cihazı kilitleme, mesaj gönderme gibi
işlemler yapılabiliyor.[1]
Her insanın bir gün hırsızlık mağduru olması mümkündür. Bu yüzden hırsızlık araştırmaları önemli bir konudur. Hırsızlığın konuları arasında evden hırsızlık, oto hırsızlığı, otodan hırsızlık, işyerinden hırsızlık, yağma ve gasp olabilir. Bu sayılan hırsızlık konuları Türk Ceza Kanununda da suç olarak sayılmaktadır. En çok karşılaşılan adli olaylardır. Kişiler bulunamaz mantığı ve kolluğun bir şey çıkmaz telkini ile müracaat etmekten çekinirler. Ancak böyle bir olayla karşılaştığınızda öncelikle olay yerini bozmadan kolluğa bildirin ve olay yeri incelemesinin yapılmasını sağlayın. Bu arada ortamı en iyi siz bilirsiniz. Ortam değişkenleri ve her temas bir iz bırakır prensibi olaya delil olabilir. Bu konuda kolluğu yönlendirin. Pencerenin kapalı olduğu, ancak olayla birlikte açık bırakıldığı, mutfakta masada yemek yendiği gibi.
Hırsızlığın yapılma yöntemine göre hırsız aranmalıdır. Kimi zaman hırsızı yakınınızda aramalısınız. Özellikle gizlinizi bilen evinize girdiğinde değerli eşyalarınızı kolaylıkla bulabilen kişiler şüphenizin yoğunlaştığı kişiler olabilir.
Eşler birbirlerine de şüpheyle bakmalıdırlar. Güncel tecrübeler göstermiştir ki, kadınlar genellikle ailelerine maddi yardım yapabilmek adına evdeki altınları bozdurabilmekte ve sonradan eşine karşı eve hırsız girdi diyebilmektedir. Erkekler ise daha çok kumar ya da başka bir kadınla ilişkisi nedeniyle evdeki değerli materyalleri satarak eve hırsız girmiş olabileceği yalanını söyleyebilmektedirler. Ayrıca eve gelen temizlikçi, bebek bakıcısı gibi kişiler de birinci fail olarak gözünüzde canlanmalıdır. Burada önemli olan evdeki gerçekleşen hırsızlığın niteliğidir. Örneğin, evde hiçbir dağınıklık yoksa, kapı ve pencerelerde zorlama yoksa ve yatak odanızdaki komidinden 2 adet bileziğiniz çalınmışsa bunu, bu bileziklerin yerini bilen birinin yapmış olma olasılığı çok yüksektir.
Tüm hırsızlık olaylarında olduğu gibi çevrede bulunan güvenlik kamera kayıtlarını inceleyin.
Olay yerinde hırsızlık araştırmasında dikkat edilmesi gereken hususlar:
– Hırsızlığın olduğu yere gitmeden önce, olay ile ilgili tüm bilgiler ilgili kişiden öğrenilerek not edilmelidir. Alınan bu bilgiler kullanılarak gerekli malzeme hazır hale getirilir ve olay yeri incelemesine ilişkin ilk plan yapılır.
– Olay yerine gelindiğinde, olay yeri öncelikle dıştan içe doğru iyice tespit edilmeli, hırsızın girip çıkabileceği yerler tespit edilmeli ve mağdurdan çalındığı iddia edilen eşyalarla ilgili bilgi alınmalıdır.
– Çalınan malzeme sigortalı ise sigorta miktarı, poliçe numaraları, sigorta şirketinin adı ve adresi gibi diğer bilgiler de tespit edilerek kaydedilmelidir. Eşyanın çalınmadan önceki yeri ve durumu olay yerinde yapılacak araştırmalarda kullanılmak üzere belirlenir.
– Çalınan malzemeyle ilgili bilgi veren kişilerin ve tanıkların isimleri ve adresleri kaydedilir. Bu kişilerin olayın faili de olabilecekleri göz önünde bulundurulmalıdır.
– Ayrıca, olay yerine nereden ve nasıl girildiğinde tespit edilerek kaydedilmelidir. Suç esnasında evde ikamet edenlerin nerede oldukları araştırılarak, hırsızlığın ne zaman ve kaç kişiyle işlenmiş olabileceği araştırılır.
– Olay yerinin özelliğine göre araştırmada kullanılacak olay yeri inceleme/araştırma metodu seçilmeli ve faillerin olay yerine nasıl geldiğini açıklayacak her türlü iz ve emare araştırılmalıdır. Lastik izleri veya ayakkabı izleri, eşyanın bulunduğu yere ulaşmak için izlenen güzergâhı veya giriş yolunu tespit etmede yardımcı olur.
– Kapalı mekânlara girmek için kilit veya sürgülerde kırılma veya zorlama olup olmadığı tespit edilir.
– Kapı, pencere, çatı vb. yerlerde açılan bir delik mevcut ise, biçimi ve ölçüleri not alınmalıdır. Bu delikten hırsızın sığıp sığamayacağı veya çalındığı iddia edilen eşyanın buradan çıkartılıp çıkartılamayacağı araştırılmalıdır.
– Şüpheliler bazen parmak izini silebilirler, eldiven giyebilirler, alet, ayak ve araç izlerini bozabilirler. Olay yerine ulaşmadan önce mevcut delillerin fail, mağdur veya tanık tarafından bozulup bozulmadığı tespit edilmelidir.
– Kaçmak için kullanılan metodun ve güzergâhın tespiti suçlu hakkında ipuçları verebilir. Suçlunun olay yerinden kaçmak için kullandığı güzergâh ve çıkış noktası öğrenilmeye çalışılmalıdır.
Hırsız araştırmasında sorular ve cevaplar
– Binanın planı ve çaldığı eşya hakkındaki bilgileri nasıl temin etti?
– Fail olay yerindeki araştırmasını belli bir sistem içerisinde düşünerek mi, yoksa rastgele mi yapıyor?
– Fail incelediği nesneleri tekrar yerine koyuyor mu?
– Fail kapıları, çekmeceleri kapatıyor mu?
Bu hareketler failin seçiciliğini göstermesi açısından önemlidir. Yine yukarıda belirtilen hareketler failin düşüncesinin ne olduğunu ortaya çıkarır.
– Perdelerin durumu (açık- kapalı)
– Kapıların durumu (kilitli- açık)
Mağdurun gerçekte fail olabileceği de araştırılmalıdır. Suç belki de sigortadan para almak veya devletten hak iddia etmek için sahnelenmiş bir oyundan ibaret olabilir. Hırsızlık sonrasında olayı gizlemek amacıyla o işyeri/ ev vb. yerde yangın çıkarabileceği de unutulmamalıdır.
Hırsızlık olayında olay yeri bilgileri:
– Binanın cinsi (depo, ofis, garaj, ev veya diğer tip yapılar),
– Suç işlendiği zaman evde ikamet edenlerin nerede olduğu,
– Bina terk edildiğinde kapıların kilitli olup olmadığı,
– Anahtarın kimlerde bulunduğu, aynı bölgede benzer hırsızlık olayın meydana gelip gelmediği,
– Suçun meydana geldiği yere en son kim/kimlerin ziyaret veya iş amaçlı olarak geldiği,
– Kilitlerde zorlama olup olmadığı, kilidin nasıl bir aletle kurcalandığı,
– Giriş noktası,
– Çalındığı iddia edilen malzemelerin nitelikleri ve özelliklerinin neler olduğu,
– Hırsızın sadece bir çeşit eşyayı mı yoksa her çeşit eşyayı çalıp çalmadığı,
– Hırsızın sistematik bir araştırma yapıp yapmadığı,
– İkinci el eşya satan dükkanların çalıntı mal için kontrol edilip edilmediği,
– Olay yerinde suçta kullanılan bir alet bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir.
5- Yaralama, Öldürme Araştırmaları
Herhangi bir yakınınız bir cinayete maruz kaldığı durumlarda olayın takipçisi olunuz[1]. Olayın ceza boyutu yanında hukuk davası açınız.
Ölüm olayları; kaza, intihar, cinayet olarak karşımıza çıkar. Zorlamalı, şüpheli ölümlerde bu olgular iç içe girmiş olarak karşımıza çıkar. Böyle bir olayda kolluk, savcılık araştırma yapar ancak olayın takipçisi olunmalıdır.
Maktülün, son saatlerini, gününü araştırın, olayla ilgili rapor ve ifadeleri elde edin ve yaşantısı ve alışkanlıkları ile karşılaştırın. Cep telefonu, internet bilgileri, e posta kayıtları, en son kimlerle görüştüğü, iş arkadaşları, yakınları, takıldığı mekanlar vb. hepsi tek tek incelenmelidir. Mutlaka bir tanesinden cinayete ilişkin bilgiler edinilebilir.
Vücut bütünlüğünüz
kanunların koruması altındadır. Vücut bütünlüğünüzün bozulması durumunda ceza
ve hukuk davası söz konusudur. Şahitleri belirleyin, sağlık kuruluşların rapor
alın ve şikayetçi olun. Suç eşyalarını tespit edin ve ifadenizle birlikte
kolluğa bildirin veya verin.
[1] 1999 yılında bisikletli kişiye köy yolunda gece araç çarparak ölümüne neden olur. Ertesi günü sabah bulunur. Olayla ilgili soruşturmada jandarma bir şey bulamaz ve olay faili meçhul kalır. Maktulün ailesi devamlı olayı araştırır özellikle olayın olduğu gece köy ile ilçe yolunu kimlerin kullandığı yönünde araştırma yapar. Bunlardan biri de ilçede düğün olduğu ve köy yolunu kullanan komşu köylülerin bu yolu kullandıkları ve düğünün gece geç saatlere kadar sürdüğü, katılanların sıklıkla alkol aldıkları ve traktör ile saat 23.00 gibi ilçeden ayrıldıklarıdır. Maktulun yolda bulunduğu saat 23.00-32.30 arasıdır. Bu saatler örtüşmektedir. Araştırma yapılır, ancak bir sonuca varılamaz. Ancak aradan altı yıl geçtikten sonra yılında düğüne katılıp traktörle köye dönenlerden biri ile maktulün ailesinin dostlukları başlar ve devamında olay aydınlanır (Ereğli-Konya).
6- Tehdit, Rahatsızlık Verme ve Taciz Etmek Araştırmaları
5237 Sayılı Türk Ceza kanununda tehdidin tanımı yapılmıştır. TCK madde 106’ya göre ‘bir başkasının, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.’ denilerek tehdidin unsurları sayılmıştır.
Kişi vücuduna veya hayatına yönelik tehdit edilebileceği gibi mal varlığına yönelik olarak tehdit edilebilir. Tehdit; silahla, kişinin kendisini tanınmayacak bir hale sokması suretiyle, imzasız mektup veya özel işaretle, birden fazla kişi tarafından veya var olan ya da varsayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanarakda işlenebilir.
Kişi tehdit edildiğine dair dedektife başvurduğunda, eğer kimin tehdit ettiği bilinmiyorsa, dedektif ilk olarak tehdit eden kişiyi tespit etmek zorundadır. Zaten bu tür olaylarda öncelikle kolluk kuvvetlerine başvurulmalı, ancak kolluk kuvvetleri tehdit eden kişiyi bulamaz ve tespit edemezse dedektiflerden yardım istenmelidir. Eğer tehdit eden kişi biliniyorsa zaten kolluk kuvvetleri tarafından gerekli işlem yapılacaktır.
Tehdit imzasız bir mektup ya da telefonla yapılmışsa o zaman kimliği tespit edilemeyen fail için dedektif gerekli araştırma yapmak üzere görevlendirilir. Dedektif mektuptan, mektup üzerinde ki yazılardan (grafoloji yardımıyla), mektup üzerindeki kriminolojik izlerden veya telekomünikasyon şirketleri aracılığıyla telefon tespitinden yararlanarak faili tespit etmeye çalışır.
Rahatsızlık verme veya taciz etmek kişiye cinsel amaçlı olarak sözlü saldırıda bulunmaktır. TCK’ na göre eğer sözlü saldırının dışında cinsel amaçlı olarak vücuduna dokunma söz konusu olursa bu suç cinsel saldırı suçu olur. Böyle bir durumda da tacize uğrayan kişi tacizcinin bulunması için dedektiflere başvurabilir.
Zaman zaman rahatsız edilirsiniz, hakarete maruz kalırsınız veya tehdit edilirsiniz. Hiçbir kimsenin bunları yapmaya hakkı yoktur. Bunların yapıldığını ispatladığınız taktirde faillerin ceza almaları ve ayrıca tazminat ödemeleri gerekir.
7- Sarkıntılık, Cinsel Taciz Ve Şantaj Araştırmaları
Sıklıkla maruz kalınan istenilmeyen bu tür olaylara sessiz kalmadığınız gibi olayın hukuki boyutunu yetkili mercilere taşıyın. Şahitlerinizi tespit edin ve dinlettirin.
Kamera kaydı ortamında yapılmış ise mahkemeye sunun. Sözle veya telefonla, maille, mesajla yapılıyor ise kayıtları tutun. Failin geçmişi ile ilgili araştırma yapın. Daha önceden buna benzer olayları varsa mahkemeye intikal etmiş veya etmemiş tespit ederek mahkemeye sunun. Şahitleri dinletin.
Özellikle yazılı (mektup, mesaj) veya iletişimle yapıyorsa bunları muhafaza edin . Bunların olayın ispatlanmasına yaracaktır. Sözlü yapıldığı durumlarda şahite ihtiyaç duyulacaktır. Bu zor olacaktır. Ancak şahitlerin daha sonra araların açılması ile bilgi vermesi sağlanabilir.
Şantaj Türk Ceza kanunda ağır suçlardan bir tanesidir. Şantaj çok çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. Ama daha çok bir ses kaydı ya da bir görüntü kaydı şantaj için en büyük delillerdendir.
Özellikle kişilerin özel hayatlarına ilişkin görüntü kayıtları şantaj yapmak için önemli bir unsurdur. Bugün ülkemizde hemen her gün yaşanan cinayet ya da tecavüz olayının altında şantaj çıkabilmektedir. Kişinin diğer kişiyle olan rızaya dayalı ya da rızasız ilişkisine ait görüntüleri ailesine vermekle ya da internette yayımlanmakla tehdit edilerek karşısındaki kişi tarafından sömürülmeye çalışıldığı görülmektedir. Hatta dünyada siyasi kişilerin koltuklarından feragat etmeleri için bile şantaj CD’leri ortaya çıkabilmektedir.
Çocuklarınızın, aile bireylerinin veya düşmanlarınızın uyuşturucu kullandıklarını bilmek istersiniz. Bunun çok profesyonel yöntemleri olduğu gibi basit yöntemlerle de tespiti mümkündür. Hastalandığında alınan kandan, kullandığı eşyadan ya da saçından…
Yapılan araştırmalarda madde kullanma alışkanlığının tüm dünyada giderek artmakta olduğu, özellikle genç nüfus kesimini etkilediği anlaşılmakta ve kullanıma başlama yaşının da giderek küçülmekte olduğu görülmektedir. Sağlıklı toplum için bunun önlenmesi gerekir.
Ebeveynler için çocuğunun madde kullandığını öğrenmek ciddi bir travmadır ve bazen bu durumu inkâr edebilir veya bir sorun olarak görmeyip kendiliğinden geçecek bir durum olduğunu düşünebilirler; ancak bir süre sonra bunun olumsuz sonuçlarını görür ve yardım alabilecekleri kurum – kuruluşlara başvururlar.
Madde bağımlılığı, aileyi her yönden etkileyen bir hastalıktır. Etkileri derin ve şiddetlidir. Risk altındaki çocukların içinde bulundukları durumlar çeşitlilik gösterebilir. Çocuklarımızı bu durumlardan koruyacak ve kollayacak en önemli kurum yine ailedir. Onları koruma adına okul ve okul dışında bulundukları tüm ortamlar hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar. Şüphe durumunda mutlaka destek alınmalıdır.
Uyuşturucu madde kullanıcıları genel olarak toplum dışı veya toplumla sorunları olan kişiler olduğu bilinmektedir. Bu kişiler ailesi ile sorunları olan ve ailesiyle anlaşamayan kişilerdir. Bu nedenle çocuğuyla sorunlar yaşayan veya çocuğun durumunda bazı sorunlar ve davranışsal değişiklikler fark eden aileler dedektiflere başvurarak çocuklarının takip edilmesini ve çevresinin araştırılmasını istemektedir.
Madde kullanıcılarını öncelikle emin olmalısınız. Yine gurupla birlikte kullandığı vb. tespit edilmelidir. Bu nedenle kullanıcının profili öncelikle tespit edilmelidir. Ondan sonra önlemler uzmanlardan yardım istenmelidir.
Uzman, kullanıcın durumunun belirlenmesi için; günlük girip çıktığı yerleri araştırır, takip eder ve konuştuğu insanlarla ilgili çevreden bilgi toplamaya çalışır. Aile ile devamlı irtibat halinde araştırmasını sürdürür ve elde ettiği bilgileri araştırmanın sonunu beklemeden günlük olarak aileye bildirir. Çünkü ailenin acil önlem alabilmesi ve daha çocuğun tam olarak uyuşturucuya alışmaması için bilginin günlük olarak paylaşılıp değerlendirilmesi önemlidir.
Yangınlar kaza veya kasıtlı meydana gelebilir. Mağdur olarak kişi olabileceği gibi sigortalı malların yanmasında şirketlerde mağdur olarak ortaya çıkar. Yangın olaylarını her iki sorumlu kişinin de araştırması önemlidir. Öncelikle nasıl meydana geldiğinin araştırılması önemlidir. Yangın sıklıkla kendi delillerini yok eder ancak başka deliller ortaya çıkarır. Genellikle ülkemizde yangın sebebi olarak elektrik kontağı, aşırı ısınma veya ışıma gibi etmenler gösterilir. Ancak bazı olaylarda bunların gerçek olmadığı yangının ihmal ve kasıtla işlendiği mümkün olabilmektedir. Bu nedenle yangın mahallinin çevresi çok titiz araştırılmalıdır. Bidon ya da yanıcı madde tespiti halinde yangın konusu kundaklamaya dönüşür.
Örnek olay: Benim kirada oturduğum evin mutfağında 13.11.2008 tarihinde yangın çıktı. Yangın gece 3.30 civarında fırın çevresinde başladı, yangın büyüdü ve tüm mutfaktaki eşyalar kullanılmaz vaziyete geldi ve dumandan dolayı da evde her yer is oldu eşyalar vs hepsi yenilenecek hale geldi. Yangın sebebi polis ve itfaiye tutanağında priz şase olarak geçiyor. Ama bilirkişi çağrılmadığı için başka nedeni de olabilir mi bilemiyorum, fırında bir şey unutulmadı, üzerinde de bir şey yoktu, yani benim ihmalimden kaynaklanan bir sorun yok. Olası başka bir neden evin demir başı olan aspiratördür, tamamen yanmış şekilde bulundu. Ev sahibiyle anlaşılacağı düşünülerek iki taraf da davacı olmadı. Ve kovuşturmaya yer olmadığına dair karar eve geldi.
Konunun aslına gelince, ifadeler sonradan çelişiyor. “Biz ev sahibiyle anlaştığımızı düşünmüştük, ben kendi zararımı onlarda kendi zararını yapar diye düşündük. Ev sahibi ve biz bir an önce eve girmek için çabaladık, ev sahibi bana sormadan mutfak dolabını kestirdi taktırdı, eskisinden çok daha iyi ve pahalısını yaptırdı ve parasını benden istedi. Onun masrafı 1500-2000 TL tutarken, benim masrafım 4000-5000 TL civarındaydı, bizde masrafımızın çok olduğunu ödemeyeceğimizi vs söyleyerek ödemedik. Ev sahibi benim ihmalim olabileceğini fırında ya da ocakta bir şey unuttuğumu iddia ederek davacı oldu
03.04.2009 tarihinde evin “kaçak akım rolesinin” hasarlı olduğunu öğrendik, bu role olası şase durumunda yangından önce atarak hasarı azaltabilir hatta yok edebilirdi. Kaçak akım rolesi bozuk olduğundan yangına sebebiyet verdiğini düşünmeye başladık.
Biz evdeki eşyaların acil olanlarını yeniledik, elimizde faturası da var yenilenen eşyaların ve halen yenilenecek ve ihtiyaçlar var. Devletin ya da resmi bir kurumun yardımını da almadık.
Olaylar çok zaman kaza gibi görünür ama kaza olmayabilir. Ayrıca kazanın kendisinin de araştırılması gerekir. Her türlü kazanın araştırılması farklılık arz eder. Daha ziyade o alanda çalışan uzmanlar ve dedektiflik özelliği olan kişiler birlikte araştırma yapması durumunda iyi sonuç alınır. Diğer bölümlere bakınız.
